مدیرعامل شركت مدیریت منابع آب از دستور دكتر احمدی نژاد برای آغاز پروژه انتقال آب از دریای مازندران به استان سمنان ـ زادگاه رییس جمهور- خبر داد و این پروژه را بزرگ‌ترین طرح استفاده از آب‌های غیرمتعارف در خاورمیانه توصیف كرد.

به گزارش شمال نیوز ، علیرضا الماسوندی مدیرعامل شركت مدیریت منابع آب، دربا بیان مطلب بالا افزود: براین اساس قرار است سالانه ۵۰۰ میلیون متر مكعب از آب دریای مازندران به سمنان انتقال داده شود.

وی با بیان این‌كه قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیا (ص) پیمانكار مطالعات و اجرای این طرح بزرگ خواهد بود، افزود: جلساتی را به همراه مسوولان قرارگاه با مدیران استان سمنان برگزار كرده‌ایم و برنامه‌ریزی‌ها هم از لحاظ مطالعات و هم اجرا به نحوی درحال تنظیم است كه مناطق مركزی بتوانند در اولین فرصت ممكن از منابع آب جدید برخوردار شوند.

او در تشریح بیشتر جزییات این پروژه بزرگ ملی گفت: این اولین و بزرگترین پروژه انتقال آب نامتعارف در كل خاورمیانه است كه با چنین ظرفیتی انجام می‌شود. گرچه پروژه‌های آب شیرین‌كن در جنوب كشور هست، ولی ظرفیت آن طرح‌ها بسیار كم و در حد ۱۰ میلیون متر مكعب در سال است. در این طرح آب دریای مازندران احتمالا از مناطق شرقی این دریا كه در آن ناحیه رشته كوه‌های البرز از ارتفاع پایین‌تری برخوردار است، از طریق خطوط لوله و تونل به مناطق مركزی كشور انتقال داده می‌شود.

الماسوندی در رابطه با میزان پیشرفت طرح، تصریح كرد: مطالعات شناسایی اولیه طرح آغاز شده و با بحث‌هایی كه با پیمانكار پروژه داشته‌ایم، سعی می‌شود در صورت تامین اعتبار، در كوتاه‌ترین زمان ممكن طرح را اجرایی كنیم كه حداقل زمان معقول برای اجرای چنین پروژه‌ای در صورت تامین اعتبارات كافی حدود شش سال است.

مدیرعامل شركت مدیریت منابع آب ایران، تعیین میزان سرمایه مورد نیاز پروژه را منوط به پایان مطالعات اولیه طرح دانست و افزود: قرارگاه موظف شده است كه اعتبارات این طرح را فاینانس كند كه صندوق توسعه و صندوق ذخیره ارزی از گزینه‌های تامین اعتبارات مورد نیاز این پروژه هستند.

انتقاد کارشناسان از انتقال آب دریای مازنداران به استان سمنان
درحالی‌که مسئولان از اجرای طرح انتقال آب مازندران به استان سمنان خبر داده‌اند برخی کارشناسان نسبت به پیامدهای ناگوار زیست‌محیطی این طرح هشدار می‌دهند. هدف از اجرای این طرح تامین بخش عمده‌ای از آب شرب، بخش صنعت و کشاورزی شهرهای دامغان، سمنان و شاهرود عنوان شده است.

قرار است سالانه یک میلیارد و ۲۰۰میلیون متر مکعب آب از دریای مازندران به استان سمنان منتقل شود. هزینه اجرای این طرح ۱۵ هزار میلیارد ریال اعلام شده است. دکتر حسین آخانی، مدرس منابع طبیعی، در این باره به همشهری گفت: میزان شوری آب دریای مازندران ۱۶ df/m است که شوری بسیاری بالایی است به‌طوری که آب عملا قابل استفاده نیست؛ به‌ویژه با انتقال آب به منطقه خشک سمنان این میزان شوری بر اثر تبخیر افزایش پیدا می‌کند و تنها درصورت شیرین‌کردن می‌توان از این آب استفاده کرد.

وی با اشاره به اینکه دست زدن به اکوسیستم دریای مازندران بسیار خطرناک است، افزود: باید مشخص شود انتقال آب خزر به سمنان به چه شیوه‌ای می‌خواهد عملی شود. اگر از لوله استفاده شود ناگزیر به عبور خط لوله از مناطق جنگلی خواهیم بود که باعث تخریب بخش گسترده‌ای از عرصه‌های جنگلی می‌شود؛ در واقع اتفاقی که برای عبور لوله گاز در دنا رخ داد در جنگل‌های خزری در ابعاد گسترده‌تر تکرار خواهد شد.

آخانی تصریح کرد: حفر تونل هم علاوه بر هزینه سنگین، باعث نفوذ آب شور به عرصه‌های جنگلی و اراضی‌ اطراف تونل می‌شود و باعث نابودی اکوسیستم‌های منطقه خواهد شد و گونه‌های گیاهی و تنوع زیستی را با خطر مواجه خواهد ساخت. علاوه بر این مخاطرات، ساحل خزر ۲۶ متر پایین‌تر از سطح دریاست درحالی‌که میانگین ارتفاع سطح استان سمنان بیش از ۱۰۰۰ متر از سطح دریاست که برای انتقال آب ناگزیر به پمپاژ هستیم.

این استاد دانشگاه در ادامه نکته دیگری را گوشزد می‌کند: دریای خزر، زیست‌بومی مشترک میان ۵ کشور حاشیه این دریاست، به همین دلیل اگر ما از آب به این شکل استفاده کنیم این مجوز را به کشورهای دیگر می‌دهیم که آنها هم به شیوه مشابه‌عمل کنند.

حتی ممکن است بخشی از آب خزر را به دریاچه آرال منتقل کنند که در نهایت باعث برداشت غیرقابل کنترل آب از دریای مازندران می‌شود، نتیجه چنین روندی، پسروی دریای مازندران خواهد بود که این پسروی معادل نابودی بنادر موجود در کشورهای اطراف مازندران و از بین رفتن هزاران شغل مرتبط با شیلات و بنادر است.

براین اساس، می‌توان گفت این طرح نه از نظر اقتصادی مقرون به صرفه است و نه توجیه زیست‌محیطی دارد. نکته دیگر اینکه اگر آب شور دریای مازندران برای آبیاری و کشاورزی کاربرد داشت سواحل کشورهایی مثل ترکمنستان و قزاقستان که کویری هستند از این آب استفاده می‌کردند و تا به امروز دست روی دست نمی‌گذاشتند.

مهندس فاطمه ظفرنژاد، پژوهشگر آب و توسعه پایدار هم در این باره به همشهری گفت: ما از یک سو، رودخانه‌های طبیعی را با سدسازی می‌خشکانیم از سوی دیگر، می‌خواهیم با احداث تونل و کانال‌های مصنوعی آب را منتقل کنیم.

وی ادامه داد: باید به این پرسش پاسخ داده شود که طرح انتقال آب دریای مازندران به سمنان چه توجیه اقتصادی و اجتماعی دارد؟ آیا مشاور طرح هیچ گزارشی از سیمای طرح و اثرات و تحلیل فایده اقتصادی و اجتماعی آن ارائه کرده است؟ صرف‌نظر از تحلیل زیست‌محیطی، اجرای این پروژه چه توجیه اقتصادی دارد؟

ظفرنژاد که در حوزه توسعه پایدار و مسائل آب صاحب ترجمه و تالیف مقالات متعدد است، تصریح کرد: پرسش دیگری که مطرح است اینکه این طرح‌ها بر چه اساسی بودجه می‌گیرند؟ آیا مرجعی وجود ندارد که طرح‌هایی از این دست را تحلیل کند؛ مرجعی که هم توسعه پایدار را بشناسد و هم به آن باور داشته باشد؟ بدیهی است شیوه‌هایی از این دست برای تامین آب، مغایر با معیارهای توسعه پایدار است و جز هدررفت سرمایه ملی ثمر دیگری ندارد.

این درحالی است که شیوه‌های تامین آب پایدار مثل آب بندان‌ها، قنات‌ها، برداشت از رودخانه‌ها بی‌آنکه آسیبی به این زیست‌بوم‌ها وارد شود، متعلق به سرزمین ماست و ما در این زمینه پیشینه‌ای درخشان و طولانی داریم.

وی در ادامه خاطرنشان کرد: در ارزیابی هر طرحی ۳ معیار باید مورد توجه قرارگیرد. نخستین معیار، تخصیص مؤثر است؛ به این معنا که آیا تخصیص اعتبار یک تخصیص مؤثر و کارآمد است؟ دومین معیار، هزینه مؤثر عنوان دارد که براساس آن، باید مشخص شود که آیا دستیابی به اهداف مورد نظر با گزینه انتخابی، کمترین هزینه را دارد یا روش‌های بسیار کم هزینه و ارزان‌تر دیگری وجود دارد که می‌توان آنها را اجرا کرد.

سومین معیار نیز ارزیابی نسبت فایده به هزینه اجتماعی یک طرح است که شامل پیامدهای اجتماعی، اقتصادی و زیست‌محیطی طرح است که باید در یک سامانه جمع شود تا مشخص شود کدام مثبت و کدام منفی است و آیا در مجموع به نفع جامعه و کشور است؟ اما متأسفانه این سه مورد در سامانه تصمیم‌گیری آنگونه که باید درنظر گرفته نمی‌شود، در نتیجه طرح‌های فاقد هرگونه ارزیابی اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی اعتبار می‌گیرد و تنها در این میان شرکت‌های دست‌اندرکار منتفع می‌شوند.

ظفرنژاد در پایان گفت: مشکل اینجاست که گروه کم‌شماری مهندس در رده‌های بالا برای تمام کشور تصمیم می‌گیرند. نمونه این شیوه تصمیم‌گیری، فاجعه‌ای است که دریاچه ارومیه را به وضعیت بحرانی امروز مبتلا کرده؛ به‌طوری که اکنون زندگی و معیشت ۶‌میلیون شهروند در خطر است.براین اساس ضروری است در سامانه تصمیم‌گیری‌ها بازبینی شود تا از اتلاف سرمایه ملی و بروز بحران‌های زیست‌محیطی و اجتماعی جلوگیری شود.

مخالفت نمایندگان مازندران تاثیری نداشت !

اگر چه نمایندگان مازندران در مجلس شورای اسلامی مخالف انتقال آب دریای مازندران به استان سمنان بودند اما این مخالفتها تاثیری در تصمیم رئیس جمهور نداشت.

روستاهای مازندران آب ندارد مسئولین آب برای سمنان ارسال میکنند

سید علی ادیانی راد یکی از این نمایندگان است که در معارفه مدیر عامل آب منطقه ای مازندران و در حضور مدیران ارشد وزارت نیرو مخالفت خود را با انتقال آب مازندران به سمنان ابراز نمود
وی در این مراسم در مورد حل موضوع انتقال آب مازندران از بالاي سد سليمان تنگه و آب درياي مازندران به سمنان اطمینان داد و قاطعانه گفت: انتقال آب مازندران به سمنان كاملاً منتفي شده است

اجازه انتقال آب را نخواهیم داد

یوسف نژاد ،یکی دیگر از نمایندگان مازندران نگرانی مجمع نمایندگان مازندران در این خصوص را اعلام و گفت : وزارت نیرو قرار است از سرشاخه‌های رود تجن برای استان سمنان آب ببرد. این موضوع با توجه به شرایطی که در استان مازندران وجود دارد و به‌ویژه تهدیدی که برای سد شهید رجایی و کاهش سطح آب‌های زیرزمینی ایجاد می‌کند، قابل پیگیری است و نمایندگان استان مازندران مخالف این طرح هستند.
این نماینده افزود: ما با جدیت پیگیر این مسئله هستیم و اجازه نخواهیم داد این مسئله مهم که برای بخش کشاورزی شهرستان ساری بسیار مهم است، بدون مطالعه و بحث‌های کارشناسی صورت بگیرد.
یوسف‌نژاد تصریح کرد: قطعاً برای این مخالفت نیز دلایل متقن و قابل قبولی ارائه خواهیم کرد و پیگیر مسئله در مجمع نمایندگان استان خواهیم بود.

نمایندگان سمنان پیگیر و حامی انتقال آب دریای مازندران

نمایندگان استان سمنان ،اما با پیگیری مستمر بدنبال انتقال آب مازندران به سمنان بودند.
حسن ملك‌محمدی نماینده دامغان در این خصوص می گوید :با انتقال آب از دریای مازندران به استان سمنان كه با مساعدت و دستور اكید رئیس جمهور اجرا می‌شود، مشكل تأمین آب در استان در زمینه‌های شرب، كشاورزی و صنعت رفع خواهد شد.
وی اضافه كرد: حمایت از طرح‌های آبی استان سمنان در دستور كار دولت، مسئولان استان و مجمع نمایندگان استان بوده كه به صورت ویژه تا حصول نتیجه پیگیری می‌شود
. نماینده مردم دامغان در مجلس شورای اسلامی گفت: ارائه خدمات خوب و شایسته به مردم به خصوص كشاورزان با تأمین منابع آبی باید در دستور كار مسئولان شركت آب منطقه‌ای سمنان قرار گیرد تا از این جهت رضایت مردم و كشاورزان تأمین شود.

افتتاح دفتر مطالعات انتقال آب دریای خزر به سمنان

در حالی که نمایندگان استان امیدوار به عدم انتقال آب دریای مازندران به سمنان بودند و همچنان به رایزنی ها در این خصوص امید داشتند اما با افتتاح دفتر مطالعات انتقال آب دریای مازندران به سمنان در آغازین روزهای شهریور ماه مشخص بود که این تصمیم دولت جدی است.

در مراسم افتتاح این دفتر که امیدهای زیادی را سمنانی ها یه آن دارند جمعی از معاونان وزیر، استاندار سمنان، معاونان امور عمرانی و برنامه‌ریزی استاندار، امام جمعه، نماینده مردم دامغان در مجلس شورای اسلامی، فرماندار و جمعی از مدیران کل دستگاه‌های اجرایی استان سمنان و مسئولان شهرستان دامغان حضور داشتند.
دفتر مطالعات امکان سنجی انتقال آب دریای مازندران به استان سمنان در فرمانداری دامغان مستقر شده است.
استاندار سمنان نیز در نخستین روز از هفته دولت گفته بود: رئیس جمهور دستور انتقال آب از دریای مازندران به استان سمنان را صادر کرد و این طرح از سال آینده اجرایی می‌شود.

انتقال آب دریای مازندران به سمنان مقرون به صرفه نيست

مدير کل دفتر اکوبيولوژي دريا گفت: انتقال آب دریای مازندران به استان سمنان مقرون به صرفه نيست.

مهندس اميد صديقي، مدير کل دفتر اکوبيولوژي درياي سازمان حفاظت از محيط زيست در گفتگو یی اعلام کرد :بحث هاي انتقال آب نياز به مطالعه دقيق داشته و با آغاز برداشت از دریای مازندران براي تامين آب سمنان، ممکن است برداشت هاي ديگر نيز آغاز شود.

وي تصريح کرد: آب دریای مازندران شور بوده و انتقال آب از اين درياچه خطرناک است.

مدير کل دفتر اکوبيولوژي دريا افزود: برداشت آب از دریای مازندران شرايط هيدرولوژيک درياچه را به هم مي زند.

وي گفت: ۵ کشور حاشيه دریای مازندران عضو کنوانسيون دریای مازندران بوده و نحوه برداشت ها از اين درياچه را مديريت مي کنند.

صديقي اظهار داشت: برداشت ايران از آب دریای مازندران ممکن است اعتراض هايي را به همراه داشته باشد.

وي حداقل زمان مورد نياز براي مطالعات زيست محيطي طرح انتقال آب از دریای مازندران را يکسال اعلام کرد و گفت: چنين طرح هايي را نمي توان به سرعت به مرحله اجرا گذاشت.
مدير کل دفتر اکوبيولوژي دريا، ادامه داد: پس از مطالعات زيست محيطي در صورت بيشتر بودن تبعات منفي ناشي از اجراي طرح، بايستي اجراي مراحل بعدي متوقف شود.
وي با اشاره به اختلاف ارتفاع درياچه مازندران و استان سمنان اظهار داشت: ارتفاع اين درياچه منفي ۲۴ متر بوده و به دليل ارتفاع بالاي سمنان انتقال آب به اين منطقه فقط با اجراي تونل و يا پمپاژ آب در چندين مرحله امکان پذير است.صديقي افزود: اجراي تونل يا پمپاژ در چندين مرحله هزينه هاي زيادي را به طرح تحميل مي کند.
وي تصريح کرد: آب دریای مازندران اگر در تونل هاي بتني به سمنان منتقل نشود، به طور حتم در زمين نفوذ کرده و به دليل شوري آن، آب هاي زير زميني را با مشکل مواجه مي کند.
مدير کل دفتر اکوبيولوژي دريا گفت: با توجه به هزينه هاي بالاي اجراي تونل بتني، در مجموع طرح انتقال آب دریای مازندران چندان اقتصادي نخواهد بود.


وکلام آخر...

به هر حال باید دید با توجه به اینکه هنوز آغاز عملیاتی این صورت نپذیرفته است .آیا نمایندگان مازندران می توانند با ابزارهایی که در اختیار دارند دولت را متقاعد سازند تا از تصمیم خود صرف نظر کند.